1. Xác
định quyền hưởng thừa kế của con riêng với bố dượng, mẹ kế.
Theo Công văn
212/TANDTC-PC 2019
8. Trường hợp con
riêng và bố dượng, mẹ kế không sống chung, nhưng vẫn đi lại thăm nom và chi trả
tiền để người khác nuôi dưỡng, chăm sóc người kia (ví dụ: trả chi phí nuôi dưỡng,
chăm sóc cho trại trẻ mồ côi, trại dưỡng lão) thì có được coi là có quan hệ chăm
sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con để được hưởng thừa kế di sản của nhau
theo quy định tại Điều 654 của Bộ luật Dân sự hay không?
Điều 654 của Bộ
luật Dân sự năm 2015 quy định: “Con riêng và bố dượng, mẹ kế nếu có quan hệ
chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế di sản của nhau
và còn được chia thừa kế theo quy định tại Điều 652 và Điều 653 của Bộ luật
này”.
Việc xác định có
quan hệ nuôi dưỡng, chăm sóc nhau trên thực tế như cha con, mẹ con thì cần căn
cứ vào các quy định của Luật Hôn nhân và gia đình về quyền và nghĩa vụ của cha,
mẹ, con (Điều 69, 70, 71, 72), trong đó, phải đánh giá một cách toàn diện các yếu
tố như: bố dượng, mẹ kế hàng tháng có trả tiền nuôi dưỡng, chăm sóc, chăm lo đến
việc học tập, giáo dục con, thương yêu con... hoặc nếu bố dượng, mẹ kế không đủ
điều kiện sinh sống ở mức độ trung bình ở địa phương thì con riêng đã chu cấp
tiền nuôi dưỡng, chăm sóc hàng tháng... Đồng thời, mức độ quan hệ nuôi dưỡng,
chăm sóc nhau trên thực tế như cha con, mẹ con phải đảm bảo được cuộc sống của
họ.
Do vậy, căn cứ
quy định nêu trên thì con riêng, bố dượng, mẹ kế chỉ cần có quan hệ chăm sóc,
nuôi dưỡng nhau trên thực tế như cha, mẹ con thì được thừa kế di sản của nhau,
không bắt buộc những người này phải sống chung.
2. Thừa
kế trong trường hợp không có đăng ký kết hôn.
Căn cứ theo Nghị
quyết 01/2003/NQ-HĐTP
1. Thừa kế trong
trường hợp chưa có đăng ký kết hôn
a. Trường hợp
quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03/01/1987, nếu có một bên chết trước,
thì bên vợ hoặc chồng còn sống được hưởng di sản của bên chết để lại theo quy định
của pháp luật về thừa kế.
b. Trường hợp nam
và nữ chung sống với nhau như vợ chồng từ ngày 03/01/1987 đến ngày 01/01/2001
mà có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000
thì có nghĩa vụ đăng ký kết hôn trong thời hạn hai năm, kể từ ngày 01/01/2001 đến
ngày 01/01/2003; do đó cho đến trước ngày 01/01/2003 mà có một bên vợ hoặc chồng
chết trước thì bên chồng hoặc vợ còn sống được hưởng di sản của bên chết để lại
theo quy định của pháp luật về thừa kế. Trong trường hợp sau ngày 01/01/2003 họ
vẫn chưa đăng ký kết hôn mà có một bên vợ hoặc chồng chết trước và có tranh chấp
về thừa kế thì trong khi chưa có quy định mới của cơ quan nhà nước có thẩm quyền,
tuỳ từng trường hợp mà Toà án xử lý như sau:
- Nếu chưa thụ lý
vụ án thì không thụ lý;
- Nếu đã thụ lý vụ
án và đang giải quyết thì ra quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết vụ án.