1. Giai đoạn từ 01/07/1980 – 15/10/1993
Căn cứ theo
Quyết định số 201/CP
“2. Người sử dụng
đất có các trách nhiệm chung sau đây:
a) Phải theo
đúng mục đích, quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan có thẩm quyền
xác định, sử dụng đúng diện tích, ranh giới, thời hạn hoặc các điều kiện khác
do cơ quan có thẩm quyền quy định khi giao đất.
b) Phải tuân
theo các thể lệ, chế độ, quy trình, quy phạm, tiêu chuẩn đã được cơ quan có thẩm
quyền quy định về việc sử dụng từng loại đất.
c) Nếu đất
không sử dụng hoặc không sử dụng hết đất thì người sử dụng đất phải trả lại phần
đất không sử dụng cho Nhà nước. Đối với đất trước kia thuộc sở hữu cá thể hợp
pháp, khi người chủ đất không sử dụng nữa (hoặc không có người thừa kế hợp pháp
sử dụng) thì Ủy ban nhân dân huyện quyết định việc sử dụng theo đề nghị của Ủy
ban nhân dân xã.
d) Không được
phát canh thu tô, cho thuê, cầm cố hoặc bán nhượng đất dưới bất cứ hình thức
nào; không được dùng đất để thu những khoản lợi không do lao động mà có, trừ
trường hợp đặc biệt do chính sách Nhà nước quy định.”
Căn cứ theo Điều
5 Luật Đất đai 1987:
“Nghiêm cấm việc mua, bán, lấn, chiếm đất
đai, phát canh thu tô dưới mọi hình thức, nhận đất được giao mà không sử dụng,
sử dụng không đúng mục đích, tự tiện sử dụng đất nông nghiệp, đất có rừng vào mục
đích khác, làm huỷ hoại đất đai.”
2. Giai đoạn từ 15/10/1993 – 01/07/2004.
a) Giai đoạn từ
15/10/1993 – 13/04/1999
Căn cứ theo
khoản 1 Điều 30 Luật Đất đai 1993
“Không được
chuyển quyền sử dụng đất trong những trường hợp sau đây:
1- Đất sử dụng
không có giấy tờ hợp pháp;”
NSD đất phải
có giấy tờ hợp pháp mới được chuyển quyền sử dụng đất.
b) Giai đoạn
13/04/1999 – 01/07/2004
Căn cứ theo Điều
3 Nghị định 17/1999/NĐ-CP
Nếu NSD đất có
một trong các giấy tờ sau thì được quyền chuyển quyền sử dụng đất:
a) Quyết định
giao đất, cho thuê đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của
pháp luật về đất đai;
b) Những giấy
tờ được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất cấp trong quá
trình thực hiện các chính sách đất đai trong từng thời kỳ của Nhà nước Việt Nam
Dân chủ cộng hoà, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam, Nhà
nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà người được giao đất, thuê đất vẫn
liên tục sử dụng đất từ đó đến nay;
c) Giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất tạm thời do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp hoặc có
tên trong sổ địa chính mà không có tranh chấp;
d) Giấy tờ do
cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ cũ cấp cho người sử dụng đất ở mà người đó vẫn
sử dụng đất liên tục từ đó đến nay và không có tranh chấp;
đ) Giấy tờ về
thừa kế nhà đất; tặng, cho nhà đất được ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn
xác nhận và đất đó không có tranh chấp;
e) Bản án hoặc
quyết định của Toà án nhân dân đã có hiệu lực pháp luật hoặc quyết định giải
quyết tranh chấp đất đai của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã có hiệu lực pháp
luật;
g) Giấy tờ
giao nhà tình nghĩa;
h) Giấy tờ
chuyển nhượng đất đai, mua bán nhà ở kèm theo chuyển nhượng quyền sử dụng đất
được ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn thẩm tra là đất đó không có tranh chấp
và được ủy ban nhân dân quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh xác nhận kết
quả thẩm tra của ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn.
3. Giai đoạn 01/07/2004 - 01/01/2008.
Căn cứ theo
khoản 1 Điều 146 Luật Đất đai 2003:
“1. Chính phủ
quy định về thời hạn hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho
người đang sử dụng đất trong phạm vi cả nước. Trong thời hạn này, người đang sử
dụng đất có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất quy định tại các
khoản 1, 2 và 5 Điều 50 của Luật này mà chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất thì cũng được thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định
của Luật này.”
NSD đất có giấy
tờ về quyền sử dụng đất theo khoản 1,2,5 Điều 50 Luật này thì được thực hiện
chuyển quyền sử dụng đất.
Điều 50. Cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư
đang sử dụng đất
1. Hộ gia
đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định, được Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn
xác nhận không có tranh chấp mà có một trong các loại giấy tờ sau đây thì được
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và không phải nộp tiền sử dụng đất:
a) Những giấy
tờ về quyền được sử dụng đất đai trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 do cơ quan có
thẩm quyền cấp trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt
Nam dân chủ cộng hoà, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam
và Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
b) Giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất tạm thời được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp hoặc có
tên trong sổ đăng ký ruộng đất, sổ địa chính;
c) Giấy tờ hợp
pháp về thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất; giấy
tờ giao nhà tình nghĩa gắn liền với đất;
d) Giấy tờ
chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua bán nhà ở gắn liền với đất ở trước ngày 15
tháng 10 năm 1993, nay được Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn xác nhận là đã
sử dụng trước ngày 15 tháng 10 năm 1993;
đ) Giấy tờ về
thanh lý, hoá giá nhà ở gắn liền với đất ở theo quy định của pháp luật;
e) Giấy tờ do
cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ cũ cấp cho người sử dụng đất.
2. Hộ gia
đình, cá nhân đang sử dụng đất có một trong các loại giấy tờ quy định tại khoản
1 Điều này mà trên giấy tờ đó ghi tên người khác, kèm theo giấy tờ về việc chuyển
quyền sử dụng đất có chữ ký của các bên có liên quan, nhưng đến trước ngày Luật
này có hiệu lực thi hành chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền sử dụng đất theo
quy định của pháp luật, nay được Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn xác nhận
là đất không có tranh chấp thì được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và
không phải nộp tiền sử dụng đất.
5. Hộ gia
đình, cá nhân được sử dụng đất theo bản án hoặc quyết định của Toà án nhân dân,
quyết định thi hành án của cơ quan thi hành án, quyết định giải quyết tranh chấp
đất đai của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã được thi hành thì được cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất sau khi thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định
của pháp luật.
4. Giai đoạn từ 01/01/2008 đến 01/07/2014.
Căn cứ theo Điều
66 Nghị định 84/2007/NĐ-CP
“Điều 66. Thời
hạn thống nhất thực hiện các giao dịch về quyền sử dụng đất bằng Giấy chứng nhận
1. Kể từ ngày
01 tháng 01 năm 2008, người sử dụng đất phải có Giấy chứng nhận mới được thực
hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, tặng cho quyền
sử dụng đất, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, trừ trường hợp quy định
tại khoản 2 Điều này.
2. Trường hợp
trước ngày 01 tháng 11 năm 2007 người sử dụng đất đã nộp hồ sơ xin cấp Giấy chứng
nhận theo đúng quy định của pháp luật mà chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền
cấp Giấy chứng nhận và người sử dụng đất có một trong các loại giấy tờ về quyền
sử dụng đất quy định tại các khoản 1, 2 và 5 Điều 50 của Luật Đất đai thì vẫn
được thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, tặng
cho quyền sử dụng đất, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất.”
Như vậy, kể từ
ngày 01/01/2008, NSD đất phải có GCN mới được chuyển quyền sử dụng đất (trừ thừa
kế)
Trường hợp ngoại
lệ vẫn được phép chuyển quyền sử dụng đất không có GCN thì phải đáp ứng điều kiện
sau:
- Trước
01/11/2007, NSD đất đã nộp hồ sơ xin cấp GCN theo đúng quy định pháp luật mà
chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp GCN;
- NSD đất có một trong các loại giấy tờ về quyền
sử dụng đất theo khoản 1, khoản 2, khoản 5 Điều 50 Luật Đất đai 2003