Công văn 01/2017/GĐ-TANDTC
4. Khi giải
quyết vụ án dân sự tranh chấp quyền sử dụng đất mà Giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất đó được cấp cho hộ gia đình và tại thời điểm giải quyết tranh chấp, thành
viên hộ gia đình đã có sự thay đổi so với thời điểm cấp Giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất. Trường hợp này những thành viên nào của hộ gia đình có quyền sử dụng
đất đó? Những thành viên nào của hộ gia đình có quyền, nghĩa vụ tham gia tố tụng?
Khoản 29 Điều
3 Luật đất đai năm 2013 quy định: “Hộ gia đình sử dụng đất là những người có
quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn
nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm
được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển
quyền sử dụng đất”. Như vậy, khi giải quyết vụ án dân sự mà cần xác định thành
viên của hộ gia đình có quyền sử dụng đất cần lưu ý:
- Thời điểm để
xác định hộ gia đình có bao nhiêu thành viên có quyền sử dụng đất là thời điểm được Nhà nước giao đất, cho
thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển quyền sử dụng đất.
- Việc xác định
ai là thành viên hộ gia đình phải căn cứ vào hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất. Trường hợp cần thiết, Tòa án có thể yêu cầu Ủy ban nhân dân có thẩm
quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất xác định thành viên hộ gia đình tại
thời điểm cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để làm căn cứ giải quyết vụ án
và đưa họ tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên
quan.
- Khi giải quyết
vụ án dân sự, ngoài những người là thành viên hộ gia đình có quyền sử dụng đất,
Tòa án phải đưa người đang trực tiếp quản lý, sử dụng đất của hộ gia đình, người
có công sức đóng góp làm tăng giá trị quyền sử dụng đất hoặc tài sản trên đất
tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.